🧪 واحد کنترل کیفیت و آزمایشگاه
واحد کنترل کیفیت و آزمایشگاه کارخانه به‌عنوان یکی از ارکان اصلی در تضمین کیفیت محصولات، نقشی حیاتی در پایش مستمر تمامی مراحل زنجیره‌ی تولید فولاد ایفا می‌کند. این واحد با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کارشناسان مجرب، مسئولیت کنترل کیفیت مواد اولیه، نظارت بر فرآیندهای میانی و تأیید نهایی محصولات را بر عهده دارد.
ساختار واحد کنترل کیفیت شامل بخش‌های زیر است:
-
آزمایشگاه فولادسازی
-
کنترل کیفیت محصولات تولیدی
-
آزمایشگاه مرکزی
آزمایشگاه فولادسازی
در این بخش، نمونه‌هایی از مراحل مختلف ذوب و ریخته‌گری شامل کوره‌ی قوس الکتریکی (EAF)، کوره‌ی پاتیلی (LF)، تاندیش و شمش نهایی برداشت شده و تحت آنالیز دقیق شیمیایی قرار می‌گیرند.
این آنالیزها با استفاده از تجهیزات پیشرفته‌ای مانند اسپکترومتر نشر نوری (OES – Optical Emission Spectrometer) و دستگاه XRF فلورسانس پرتو ایکس انجام می‌شود تا از انطباق ترکیب شیمیایی مذاب با گریدهای مورد نظر مشتری و استانداردهای بین‌المللی اطمینان حاصل گردد.
همچنین، نمونه‌های سرباره‌ی تولیدی در واحدهای EAF و LF به‌صورت منظم توسط دستگاه XRF آنالیز می‌شوند تا میزان عناصر مزاحم، رفتار نسوز و راندمان حرارتی مورد ارزیابی قرار گیرد.
کنترل کیفیت محصولات تولیدی
پس از پایان فرآیند ریخته‌گری، شمش‌های تولیدی توسط کارشناسان کنترل کیفیت بر اساس گرید، سایز و مقطع، کدگذاری، تیپ‌بندی و بازرسی می‌شوند.
این بازرسی‌ها شامل کنترل دقیق عیوب سطحی در حالت داغ و سرد است؛ مواردی مانند ترک، پوسته‌شدن، ناصافی ابعاد، لبه‌پریدگی و شکستگی بررسی می‌شوند.
ناظران کیفیت همچنین بر فرآیندهای چیدمان، لیبل‌گذاری، تطبیق مشخصات با سفارش مشتری و بارگیری نظارت کامل دارند.
در صورت نیاز، نمونه‌برداری تصادفی برای انجام آزمون‌های تکمیلی در آزمایشگاه نیز صورت می‌گیرد.
آزمایشگاه مرکزی
آزمایشگاه مرکزی نقش پشتیبان و تکمیلی در کنترل کیفی مواد اولیه، افزودنی‌ها و نمونه‌های میانی تولید دارد و از بخش‌های زیر تشکیل شده است:
۱. کنترل کیفیت مواد اولیه
تمام مواد ورودی شامل آهن اسفنجی، فروآلیاژها، آهک، دولومیت، کلسیم آلومینات، کک و CPC توسط پرسنل نمونه‌بردار برداشت شده و برای بررسی‌های فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه منتقل می‌شوند.
۲. آزمایشگاه فیزیک
در این بخش، آماده‌سازی نمونه‌ها برای آزمون‌های بعدی انجام می‌شود که شامل موارد زیر است:
-
خردایش و پودر کردن
-
الک و توزیع دانه‌بندی
-
کدگذاری نمونه‌ها
-
اندازه‌گیری چگالی بالک
۳. آزمایشگاه شیمی
این بخش مسئول انجام آنالیزهای شیمیایی دقیق بر روی نمونه‌های مواد اولیه و محصولات تولیدی است.
برای نمونه‌های آهن اسفنجی، پارامترهایی مانند درصد آهن کل، آهن فلزی، کربن و گوگرد اندازه‌گیری می‌شود.
آنالیز کربن و گوگرد با دستگاه‌های دقیق زیر انجام می‌گردد:
-
LECO CS Series
-
ELTRA CS Series
این تجهیزات با فناوری احتراقی، مقادیر کربن و گوگرد را با دقت بالا در مواد فلزی و معدنی اندازه‌گیری کرده و نقش مهمی در کنترل کیفیت آهن اسفنجی، فروآلیاژها، CPC و سایر افزودنی‌ها دارند.
۴. بخش XRF
در این بخش، آنالیز عنصری نمونه‌های جامد پودری به روش فلورسانس پرتو ایکس (XRF) انجام می‌شود.
آماده‌سازی نمونه‌ها با دو روش زیر صورت می‌گیرد:
-
پرس (Pelletizing)
-
فیوژن (Fusion)
این روش‌ها دقت بالایی در شناسایی عناصر اصلی و مزاحم در موادی مانند سرباره، فروآلیاژ، کلسیم آلومینات و آهک فراهم می‌سازند.
۵. بخش آب
کیفیت آب صنعتی مورد استفاده در بخش‌های مختلف تولید، به‌صورت روزانه و برنامه‌ریزی‌شده پایش می‌شود.
روزانه حدود ۴۰ نمونه از بخش‌هایی نظیر فولادسازی، احیا، خنک‌کاری و تصفیه‌خانه برداشت و از نظر رسوب‌گذاری، خورندگی و ترکیب شیمیایی بررسی می‌گردند.
جمع‌بندی
واحد کنترل کیفیت و آزمایشگاه کارخانه با تکیه بر زیرساخت‌های آزمایشگاهی پیشرفته، تجهیزات دقیق و تیم‌های متخصص، تضمین‌کننده‌ی تولید فولاد با کیفیت بالا، پایدار و مطابق با استانداردهای جهانی است.
